Πέμπτη, 21 Αυγούστου 2008 (http://www.capital.gr/businessweek/articles.asp?id=559966)

Oι 10 πιο ευτυχισμένες χώρες στον κόσμο

Η έρευνα «Παγκόσμιες Αξίες» για το 2008 έδειξε πως η ελευθερία επιλογής, η κοινωνική αποδοχή και όχι μόνο ο πλούτος σχετίζονται άμεσα με την ευτυχία των λαών. Δείτε τις 10 χώρες με τους περισσότερο ευτυχισμένους κατοίκους στον πλανήτη.

Του Matt Mabe

Οι «κυνηγοί» της ευτυχίας τα κατάφεραν και πάλι. Χρησιμοποιώντας ένα «στρατό» από στατιστικολόγους και αναρίθμητα στοιχεία, ανακάλυψαν το ποιες χώρες έχουν τους περισσότερο ευτυχισμένους λαούς. Ωστόσο, φέτος, στην πρώτη δεκάδα υπήρξαν απρόβλεπτοι νικητές, για απρόβλεπτους λόγους.

Η έρευνα «Παγκόσμιες Αξίες», που απαρτίζεται με δεδομένα που συγκεντρώνονται από δείγμα 350.000 ανθρώπων σε 97 χώρες και πραγματοποιείται από το 1981, έδειξε πως η Δανία είναι η χώρα με τους περισσότερο ευτυχισμένους κατοίκους, γεγονός που έχει συμβεί και στο παρελθόν, ενώ τους περισσότερο δυστυχισμένους τους έχει η Ζιμπάμπουε. Έκπληξη αποτέλεσε το γεγονός πως το Πουέρτο Ρίκο και η Κολομβία κατάφεραν να «εξοστρακίσουν» από την πρώτη δεκάδα τα "φαβορί" όπως η Σουηδία και η Φιλανδία. Αίσθηση προκάλεσε η αναρρίχηση του Ελ Σαλβαδόρ στην 11^η θέση, ξεπερνώντας στην τελική κατάταξη τη Μάλτα και το Λουξεμβούργο. Οι ΗΠΑ κατέλαβαν την 16η θέση.

Με συντονιστή τον καθηγητή πολιτικών επιστημών του πανεπιστημίου του Michigan, Ronald Inglehart, η έρευνα έδειξε πως η ελευθερία επιλογής, οι ίσες ευκαιρίες των δύο φύλων και η αυξημένη ανεκτικότητα στις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων είναι οι βασικές αιτίες πίσω από την αύξηση της ευτυχίας σε παγκόσμια κλίμακα. Τα αποτελέσματα καταρρίπτουν την απλοϊκή και παραδοσιακά αποδεκτή νοοτροπία πως ο πλούτος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ευτυχία, τονίζει ο Inglehart.

Μέθοδοι μέτρησης της ευτυχίας

Το 2006, μία αρκετά διαφορετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το βρετανικό πανεπιστήμιο του Leicester κατάρτισε top 10 με αρκετές κοινές χώρες (BusinessWeek.com, 11/10/06) με την παρούσα έρευνα. Η βρετανική έρευνα πραγματοποιήθηκε με στοιχεία που συγκέντρωσε από την UNESCO, την CIA, την New Economics Foundation και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, και κατέληγε στο συμπέρασμα πως ο πλούτος, η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και η βασική εκπαίδευση ήταν οι πλέον κρίσιμοι παράγοντες για τον καθορισμό της ευτυχίας. Ήταν επομένως λογικό οι κορυφαίες θέσεις στην κατάταξης να καλύπτονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από δυτικές ευρωπαϊκές χώρες (BusinessWeek.com, 11/10/06) (Για πλήρη λίστα που συνδέει την έρευνα του 2006 με κατάταξη οικονομικής ανταγωνιστικότητας και τεχνολογικής γνώσης, δείτε τη λίστα με τις πλέον ανταγωνιστικές χώρες του κόσμου.)

Από την άλλη, η έρευνα «Παγκόσμιες Αξίες» συγκεντρώνει στοιχεία επί 27 διαδοχικά έτη και αποσκοπεί στο να μετρήσει "την υποκειμενική καλοπέραση" του κόσμου μέσω ποιοτικής μέτρησης της ευτυχίας και της ικανοποίησης της ζωής. Χρησιμοποιεί δύο βασικά ερωτήματα, που δεν αλλάζουν ποτέ: "Πως θα αξιολογούσατε την ευτυχία σας;» και «πόσο ικανοποιημένοι είστε με τη ζωή σας αυτές τις μέρες;».

Δραματική μεταστροφή διάθεσης

Φέτος, οι αναλυτές σοκαρίστηκαν από τα ευρήματα τους. Η ευτυχία –σύμφωνα με το τυχαίο δείγμα- είχε αυξηθεί σε 40 χώρες και είχε μειωθεί σε 12. Ο Inglehart, που ασχολείται ενεργά με την εν λόγω έρευνα τα τελευταία 20 χρόνια, υπογραμμίζει πως τα αποτελέσματα αψηφούν τη συμβατική γνώση σε θέματα ευτυχίας, που τα τελευταία χρόνια ήταν στάσιμη. «Γνωρίζαμε πως τα συμπεράσματα δεν μπορούν να συμβαίνουν και μέχρι και εγώ διερωτήθηκαν αν μπορώ να τα δημοσιεύσω;» δήλωσε ο ίδιος.

Η ερευνητική ομάδα Inglehart έκρινε πως χρειαζόταν καλύτερες εξηγήσεις για τη φύση των μεγεθών. «Οι περισσότερες πρόσφατες μελέτες, συμπεριλαμβανομένης της δικής μου, στηρίζονται σε οικονομικά μεγέθη, δηλαδή σε μετρήσιμες μονάδες. Βέβαια, ψάχνεις μόνο για οικονομικά στοιχεία, τότε μόνο αυτά θα βρεις».

Φέτος η έρευνα έδειξε πως η ελευθερία επιλογής και η κοινωνική αποδοχή είναι οι πιο ισχυρές δυνάμεις πίσω από τη ευθυμία ή τη δυσθυμία ενός λαού. "Αδιαμφισβήτητα τα χρήματα είναι σημαντικός παράγοντας, αλλά δεν είναι το παν» σχολίασε ο Inglehart, αν και διευκρίνισε πως εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη συσχέτιση μεταξύ του υψηλού επιπέδου διαβίωσης και της μέτρησης της ευτυχίας.

Δεν είναι μόνο τα χρήματα

Σε γενικές γραμμές, η αύξηση στη διεθνή ανάγκη και αίσθηση ελευθερίας τα τελευταία 25 χρόνια έχει αρχίσει να περιορίζει την καθαρή επίδραση της οικονομικής ανάπτυξης ως μονοπωλιακή παράμετρο ευτυχίας. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται στο ότι αναπτυγμένες χώρες με σταθερό οικονομικό περιβάλλον εμφανίζονται περισσότερο ευτυχισμένες χάρη στην μεγαλύτερη στάθμιση επί της ελευθερίας επιλογής.

Επιπροσθέτως, «υπάρχει συρρίκνωση στις αποδόσεις της οικονομικής προόδου» ανέφερε ο Inglehart. Στις φτωχότερες χώρες, η ευτυχία συνδέεται με την αλληλεγγύη μέσα στις τοπικές κοινότητες, με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και τον πατριωτισμό, και ίσως αυτά να εξηγούν και την ευτυχία σε ορισμένες φτωχές χώρες της Λατινικής Αμερικής, συνεχίζει ο ερευνητής.

Ακόμα ένας σημαντικός παράγοντας ευτυχίας είναι η κοινωνική ανοχή. Τα τελευταία 25 χρόνια, η αύξηση στην ισονομία των δύο φύλων και η αποδοχή μειονοτήτων και ομοφυλοφίλων έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της ευτυχίας των κατοίκων μίας χώρας. Παραδείγματος χάριν, η Ελβετία –που έρχεται έβδομη στην τελική δεκάδα- έχει αναδείξει δύο γυναίκες ως αρχηγούς κράτους τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ η Ισλανδία –Νο. 4 στη λίστα- έχει περάσει νόμους που δίνει τα ίδια δικαιώματα στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια με τα παντρεμένα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια. «Όταν οι άνθρωποι νιώθουν πως δεν απειλούνται, τότε γίνονονται πιο ανεκτικοί» συμπληρώνει ο Inglehart. Η ανοχή έχει την ιδιότητα να κάνει τον κόσμο πιο χαρούμενο.

Η ευγνωμοσύνη βελτιώνει τη συμπεριφορά

Παρά το γεγονός πως ο Inglehart δίνει έμφαση στο ό,τι δεν κατέχει τα πραγματικά μυστικά της ευτυχίας, διευκρινίζει πως η νέα αυτή έρευνα δίνει μία σαφέστερη εικόνα. Κατά τη γνώμη του, η αγαθοεργία και η ευγνωμοσύνη είναι «ήσυχες δυνάμεις» πίσω από την ευτυχία. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η θρησκευτική πίστη και η κοινωνική αλληλεγγύη, όπως άλλωστε και κάθε θετικό σύστημα πίστης. «Η Λατινική Αμερική φαίνεται να το γνωρίζει καλά αυτό», σχολιάζει ο ερευνητής.

«Πριν από κάποια χρόνια, θα σας έλεγα απλά πως ευτυχία είναι να δουλεύετε σκληρά και να αποταμιεύετε. Τα πράγματα έχουν αλλάξει όμως τώρα. Και αυτό είναι κάτι που ακόμα δεν έχω αποσαφηνίσει» εξήγησε ο Inglehart.

Δείτε το slide show του BusinessWeek.com με τις 10 πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμου.

Ο Matt Mabe είναι δημοσιογράφος για το παράρτημα του BusinessWeek στο Παρίσι.